Αυτή η γνωστή γλυκιά παρουσία του καλοκάγαθου παππούλη με την κόκκινη στολή, λευκή μακριά γενειάδα, με γυαλιά , πάντα χαμογελαστός με το σάκο με τα δώρα, πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια ή τάρανδοι. Ο Father Christmas των Άγγλων, ο Santa Claus των Αμερικανών, ο Pere Noel των Γάλλων, ο Sinterklaas των Ολλανδών, ο Weinachtsmann των Γερμανών, ο Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ των Κινέζων, ο Χοτέισο των Ιαπώνων, ο Joulupukki των Φιλανδών, ο Babbo Natale των Ιταλών ή ο Άγιος Βασίλης των Ελλήνων,είναι σίγουρα ο ποιο αγαπημένος άγιος των παιδιών παγκοσμίως ακόμα και σε χώρες μη χριστιανικές. Ο Αι Βασίλης αποτελεί σήμερα μία διεθνή λαογραφική μορφή η οποία διανέμει δώρα σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως, καθώς μάλλον είναι παρανοημένη η εκδοχή που υποστηρίζει ότι τα δώρα του τα δικαιούνται μόνο όσοι υπήρξαν «καλοί» κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου.
Συχνά οι γονείς αναρωτιούνται εάν ή πότε πρέπει να πουν στα παιδιά τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει αλλά τον έχουμε δημιουργήσει εμείς στην
φαντασία μας. Μια φορά μια μητέρα είχε ρωτήσει τον λαμπρό επιστήμονα Αϊνστάιν τι θα μπορούσε να κάνει ώστε ο γιος της να γίνει εξυπνότερος και εκείνος απάντησε: «Διαβάζετέ του παραμύθια». Το να πιστεύουν τα παιδιά στον Αϊ-Βασίλη αποτελεί φυσιολογικό και υγιές κομμάτι της ανάπτυξής τους και βοηθά τον εγκέφαλο να γίνεται δημιουργικός. Εξυπηρετεί κυρίως την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και λειτουργεί θετικά στις ανησυχίες της παιδικής ψυχής. Μεσώ της ιστορίας του Άγιου Βασίλη ενισχύεται η φαντασία βοηθώντας έτσι την εξέλιξη του παιδιού και παράλληλα αποτυπώνεται με ένα μαγικό τρόπο ένας κώδικας καλής συμπεριφοράς για να καταφέρει στο τέλος να αποκτήσει το δώρο που επιθυμεί. Βάσει της εξελικτικής ψυχολογίας μέχρι τα 6 τα παιδιά δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν την πραγματικότητα από την φαντασία. Στα παιδιά αρέσουν τα παραμύθια και ότι ο Άγιος Βασίλης βρίσκεται στην φαντασία του σημαίνει πως εξυπηρετεί κάποιες ανάγκες του. Στα 6 με 12 αρχίζουν σιγά σιγά να κάνουν λογικούς συλλογισμούς και αρχίζουν να αναρωτιούνται «πώς καταφέρνει ο Άγιος Βασίλης να επισκεφθεί όλα τα σπίτια σε μια νύχτα» ή «πώς χωράει από την καμινάδα». Περίπου στα 9 έχει αναπτυχθεί ο λογικό-αναλυτικός τρόπος σκέψης των παιδιών οπότε αρχίσουν να ψάχνουν μόνα τους την αλήθεια. Τα ίδια τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά στην ιστορία. Για παράδειγμα, μπορεί να μείνουν ξάγρυπνα τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων ώστε να δουν τ ον Αϊ-Βασίλη να… εμφανίζεται με τα δώρα του. Και όταν εκείνος δεν έρχεται, εκείνα αμφισβητούν την ύπαρξή του.
Όταν λοιπόν το παιδί μας ρωτάει αν υπάρχει πράγματι Άγιος Βασίλης, δεν χρειάζεται να του λέμε ένα ξερό όχι και να ισοπεδώνουμε την φαντασία του, ούτε να επιμείνουμε στο ψέμα προσβάλλοντας τη νοημοσύνη του. Μπορούμε όμως να το αφήσουμε να κάνει τη δική του αναζήτηση και να το ρωτήσουμε ποια είναι η δική του άποψη, ρωτώντας για παράδειγμα «εσύ τι πιστεύεις;», «τι σκέφτεσαι:» «γιατί ρωτάς;», «τι νιώθεις εσύ γι’ αυτό;». Αν το παιδί έχει αρχίσει να αμφισβητεί την ύπαρξή του Αγίου και είναι πράγματι έτοιμο να μάθει την αλήθεια καλό θα ήταν να του την αποκαλύψετε λέγοντας του την πραγματική ιστορία και από πού ξεκίνησε αυτό το παραμύθι. (βέβαια κάθε οικογένεια φέρεται αναλόγως με τις εμπειρίες, τις αρχές και τα βιώματά της).
Στον δυτικό κόσμο η ιστορία του Άγιου Βασίλη είναι βασισμένη στη ζωή του Αγίου Νικολάου που δώρισε την περιουσία του στους φτωχούς, πήγαινε τα βράδια και μοίραζε δώρα σε όλα τα ορφανά παιδάκια. Από εκείνον ξεκίνησε ο Άγιος Βασίλειος που κάποιος παραμυθάς τον βάπτισε με αυτό το όνομα, ενώ στη χώρα μας ταυτίζεται με τον Μέγα Βασίλειο από την Καισαρεία, που έκανε πολλά φιλανθρωπικά έργα. Έτσι με αυτόν τον τρόπο μπορούν να γίνουν πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις ανάμεσα στα παιδιά και στους γονείς καθώς η ιστορία του Άγιου Βασίλη αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθειά των γονιών να διδάξουν στα παιδιά τους αρχές και αξίες, να τα ενθαρρύνουν να ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον, να προσδοκούν πράγματα και να προσπαθούν γι αυτά, να τους καλλιεργήσουν την επιθυμία να βελτιώνουν τη συμπεριφορά τους.
Αν πάλι το παιδί σας καθυστερεί να τον αμφισβητήσει αφήστε το να το πιστεύει και μην προσπαθήστε να το απογοητεύσετε απλά μείνετε αμέτοχοι, κατά βάθος γνωρίζει την αλήθεια απλά του αρέσει ο παραμυθένιος κόσμος του Άγιου Βασίλη. Νομίζω πως συμβαίνει και σε εμάς.
Καλό θα ήταν να μάθουμε στο παιδί πως το σημαντικό δεν είναι η αξία του δώρου αλλά το ότι το θυμήθηκε. Αν ζητήσει κάποιο ακριβό δώρο που δεν μπορείτε να του αγοράσετε, εξηγήστε πως αν ο Άγιος Βασίλης ξοδέψει τόσα χρήματα μόνο για το δικό του δώρο δεν θα του μείνουν αρκετά και για υπόλοιπα παιδάκια και είναι κρίμα να μην πάρουν όλα.
Μέσα από αυτές τις ιστορίες μπορούν οι γονείς να μάθουν στα παιδιά τους την αγάπη, την ανιδιοτέλεια, τη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο, την ελπίδα, τη γενναιοδωρία, την ισότητα απέναντι στο δικαίωμα να είμαστε ευτυχισμένοι. Έτσι λοιπόν θέλοντας να κάνουμε πράξη αυτές τις αρχές, μιας και είναι το καλύτερο παράδειγμα για τα παιδιά, προτείνουμε στο παιδί μας να μαζέψει τα παιχνίδια που δεν χρησιμοποιεί ή κάποια ρούχα που δεν του κάνουν πια και να πάμε μαζί του να τα προσφέρουμε σε παιδάκια που τα έχουν ανάγκη, εξηγώντας του τους λόγους που το κάνουμε. .
Ο Αϊ-Βασίλης μπορεί να αποτελεί μόνο μια παράδοση, ωστόσο «το πνεύμα της προσφοράς προς τους αδύναμους και της ενίσχυσης των ανθρώπινων δεσμών που τον συνοδεύει είναι άκρως αληθινό και οικουμενικό» καταλήγει ο Δρ Λόρμπερ.
Ας αφήσουμε τα παιδιά να ζήσουν τη μαγεία των Χριστουγέννων προσμένοντας τον Αι Βασίλη. Ας ενθαρρύνουμε λοιπόν το παιδί μας να του γράψει ένα γράμμα και ας πάμε μαζί του στο ταχυδρομείο για να το ρίξει στο γραμματοκιβώτιο . Με αυτό τον τρόπο ίσως και να εκπλαγούμε διαπιστώνοντας ότι πολλές φορές τα παιδιά κάθε άλλο παρά υλικά πράγματα ζητούν από τον αγαπημένο τους άγιο.
Και μην ξεχνάμε πως αυτό που θυμούνται μεγαλώνοντας δεν είναι τα ακριβά δώρα αλλά η ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο σπίτι, τα συναισθήματα, οι μυρωδιές, τα κάλαντα, η συμμετοχή σε θρησκευτικές εκδηλώσεις, ο στολισμός του χριστουγεννιάτικου δέντρου και του σπιτιού, τα γλυκά που φτιάχνατε μαζί. Ακόμα και το καλύτερο δώρο χριστουγέννων δεν ευχαριστεί το παιδί όσο μια ζεστή αγκαλιά και η αίσθηση της προσοχής και της ασφάλειας από τους γονείς του.A
Ο Αι Βασίλης είναι αγάπη και μαγεία και ευτυχία και ελπίδα. Όσο υπάρχει αγάπη, ελπίδα και δυνατότητα να ονειρεύεσαι «το απίθανο» υπάρχει και Άγιος Βασίλης. Εξάλλου, είπε κανείς πως δεν υπάρχει;
