Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν επίσης να υποφέρουν από κατάθλιψη
Το αίσθημα κατάθλιψης είναι κάτι περισσότερο από απλά ένα αίσθημα θλίψης. Είναι φυσιολογικό να αισθάνεται κάποιος λυπημένος όταν πληγωθεί ή να χάσει κάτι ή κάποιον αγαπημένο. Η κατάθλιψη επηρεάζει τη σκέψη των ανθρώπων. Βλέπουν τον εαυτό τους και το μέλλον αρνητικά και με αυτό το αίσθημα θλίψης φαίνεται ότι τίποτα δεν αξίζει τον κόπο. Από καιρό σε καιρό όλοι αισθάνονται κατάθλιψη, αλλά συνήθως δεν διαρκεί. Η διάγνωση της γίνεται μόνο όταν η κατάθλιψη έχει διαρκέσει περισσότερο από δύο εβδομάδες, όταν είναι έντονη και όταν τα συμπτώματα της παρεμποδίζουν την ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται την καθημερινότητα.
Η κατάθλιψη δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν επίσης να υποφέρουν από κατάθλιψη.
Μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν ένας στους τέσσερις νέους θα παρουσιάσουν κατάθλιψη πριν τα 19 έτη. Αν νομίζετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη ζητήστε αμέσως βοήθεια. Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτό τόσο πιο πιθανό είναι να διαταραχθεί η ζωή του παιδιού σας και να μετατραπεί σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα.
Τι θα παρατηρούσατε σε ένα παιδί με κατάθλιψη.
Τα παιδιά με κατάθλιψη είναι δύσκολο να εμπλακούν και να κινητοποιηθούν. Μπορεί καθημερινά να έχουν χαμηλή διάθεσή. Μπορεί να κλάψουν να γκρινιάξουν και να είναι πολύ δύσκολο να τα καθησυχάσετε. Το παιδί μπορεί να γίνει εύκολα ευερέθιστο. Εκρήξεις θυμού μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθήματα δυστυχίας, ενοχής θλίψης και μελαγχολίας. Οι καθηγητές στο σχολείο μπορεί να παρατηρούν ότι το παιδί φαίνεται λυπημένο και αποσυρμένο ή φαίνεται ιδιαίτερα ευαίσθητο. Συχνά δεν μπορούν να εξηγήσουν πώς νιώθουν, ειδικά όταν έχουν κατάθλιψη. Κατά τη διάγνωση της κατάθλιψης, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας αναζητούν βασικά σημεία και συμπτώματα στη συμπεριφορά των παιδιών. Όταν πολλά από τα ακόλουθα συμπτώματα εμφανίζονται μαζί και αυτά είναι εκτός χαρακτήρα του παιδιού, τότε υπάρχουν ενδείξεις ότι χρειάζεται αξιολόγηση και υποστήριξη από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Τι μπορεί να δείτε σε ένα παιδί με συμπτώματα κατάθλιψης.
• θλίψη ή χαμηλή διάθεση που δεν λέει να φύγει
• να γκρινιάζει ή να είναι ευερέθιστο – νευρικό
• να μην ενδιαφέρεται πια για πράγματα που συνήθιζε να απολαμβάνει
• να αισθάνεται συνέχεια κουρασμένο και εξαντλημένο
• να αντιμετωπίζει προβλήματα στον ύπνο ή να κοιμάται περισσότερο από το συνηθισμένο
• να μην μπορεί να συγκεντρωθεί
• να αλληλεπιδρά λιγότερο ή καθόλου με τους φίλους και την οικογένεια
• να είναι αναποφάσιστος\η
• να μην έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση
• να τρώει λιγότερο ή περισσότερο από το συνηθισμένο
• να υπάρχουν μεγάλες αλλαγές στο βάρος
• να δείχνει πως δεν μπορεί να χαλαρώσει ή να είναι πιο ληθαργικός από το συνηθισμένο
• Βγάζει λανθασμένα συμπεράσματα, αναμένει το χειρότερο
• να έχει αίσθηση ενοχής, να κατηγορεί υπερβολικά τον εαυτό του ή να σκέφτεται ότι δεν αξίζει
• να αισθάνεται κενό ή να του είναι αδύνατο να νιώθει συναισθήματα (μουδιασμένος)
• να κάνει σκέψεις για αυτοκτονία ή αυτοτραυματισμό
• όταν είναι πολύ αργός – βαρύς στις κινήσεις του
• Ορισμένα παιδιά έχουν επίσης φυσικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους και πόνους στο στομάχι.
Τα προβλήματα στο σχολείο μπορεί να είναι ένα σημάδι της κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους και ενδεχομένως να δημιουργήσει προβλήματα στην συμπεριφορά, ιδιαίτερα στα αγόρια.
Τα μεγαλύτερα παιδιά που έχουν κατάθλιψη ενδέχεται να κάνουν κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ.
Όταν οι ενήλικες είναι καταθλιπτικοί, τα συναισθήματα θλίψης είναι συχνά πολύ προφανή. Στα παιδιά, η ευερεθιστότητα μπορεί να είναι πιο αισθητή από τη θλίψη. Οι αλλαγές ύπνου στα παιδιά είναι πιο πιθανό να είναι μια αλλαγή με λιγότερο ύπνο παρά με περισσότερο. Απώλεια της όρεξης και απώλεια βάρους εμφανίζονται μερικές φορές στα παιδιά, αλλά είναι λιγότερο συχνές από ότι σε ενήλικες με κατάθλιψη.
Εκτός από τις συμπεριφορές που μπορούν να παρατηρηθούν, τα παιδιά με κατάθλιψη έχουν σκέψεις αυτοκριτικής και αδυναμίας. Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύουν ότι οι γονείς ευνοούν άλλα παιδιά στην οικογένεια ή ότι τα ίδια είναι άχρηστα. Μερικά παιδιά επίσης κάνουν αυτοκτονικές σκέψεις. Είναι σημαντικό να λαμβάνετε πολύ σοβαρά υπόψη οποιαδήποτε συζήτηση ή αναφορά σε επιθυμία του να πεθάνει ή να βλάψετε τον εαυτό του και αυτό ισχύει σε παιδί οποιασδήποτε ηλικίας. Το αν μια τέτοια συζήτηση αντιπροσωπεύει είτε μια σαφή πρόθεση αυτοκτονίας είτε είναι ένας τρόπος έκφρασης συναισθημάτων κατάθλιψης, το σίγουρο είναι ότι δείχνει ένα υψηλό επίπεδο δυσφορίας που απαιτεί προσοχή.
Τι αυξάνει το κίνδυνο κατάθλιψης στα παιδιά;
• Οι οικογενειακές δυσκολίες
• Οι περιπτώσεις εκφοβισμού
• Η σωματική, συναισθηματική, λεκτική, σεξουαλική κακοποίηση
• ένα οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας
Μερικές φορές η κατάθλιψη προκαλείται από ένα δύσκολο γεγονός, όπως ο χωρισμός των γονιών, οι συνεχείς συγκρούσεις στην οικογένεια, το πένθος, προβλήματα με το σχολείο ή αλλαγή σχολείου ή προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομηλίκους. Συχνά τα παιδιά που έχουν κατάθλιψη ζουν σε οικογένειες όπου άλλα μέλη έχουν -είχαν καταθλιπτικά επεισόδια. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε έναν αριθμό πιθανών παραγόντων όπως για παράδειγμα το οικογενειακό ιστορικό (γενετικοί παράγοντες). Η διαβίωση με ενήλικες που έχουν κατάθλιψη μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τα παιδιά τους. Επίσης το στρες που επηρεάζει το παιδί επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια.
Συχνά προκαλείται από ένα συνδυασμό πραγμάτων. Για παράδειγμα, το παιδί σας μπορεί να έχει κληρονομήσει την τάση για κατάθλιψη και επίσης να έχει βιώσει κάποια δύσκολα συμβάντα της ζωής.
Τι μπορεί να προστατέψει τα παιδιά από την κατάθλιψη.
• Η ιδιοσυγκρασία τους. Τα παιδιά που είναι σε θέση να ρυθμίζουν ή να ελέγχουν τα συναισθήματα τους, είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν κατάθλιψη.
• Η εκμάθηση δεξιοτήτων για την διαχείριση των συναισθημάτων τους βοηθάει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας.
• Όταν υπάρχουν ζεστές και υποστηρικτικές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους.
Πως εντοπίζεται η κατάθλιψη.
Εάν ανησυχείτε ότι το παιδί μπορεί να έχει κατάθλιψη και δεν γνωρίζετε κάποιο ψυχολόγο ο οικογενειακός γιατρός του παιδιού σας μπορεί να σας βοηθήσει. Μπορεί να σας παραπέμψει εσάς και το παιδί σας για εξειδικευμένη αξιολόγηση σε ψυχολόγο, ψυχοθεραπευτή ή ψυχίατρο που ασχολείται με παιδιά. Δεν υπάρχει κανένα συγκεκριμένο τεστ που να μπορεί να μας πει αν ένα παιδί έχει κατάθλιψη ή αν απλώς έχει πεσμένη διάθεση. Η διάγνωση της κατάθλιψης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο έντονα είναι τα συμπτώματα και πόσο παρεμποδίζουν την ικανότητα του παιδιού να συνεχίσει κανονικά την καθημερινότητα του. Για να βοηθήσει με τη διάγνωση, ο ειδικός θα πρέπει να γνωρίζει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του παιδιού σας, τις φυσικές αλλαγές και τις εντάσεις που έχουν βιώσει τους τελευταίους μήνες. Αυτές οι πληροφορίες θα συγκεντρωθούν μιλώντας σε γονείς, φροντιστές, στο ίδιο το παιδί και αν είναι δυνατόν και στους εκπαιδευτικούς. Μερικές φορές οι γονείς και οι φροντιστές θα λάβουν ερωτηματολόγια που θα βοηθήσουν να εκτιμηθεί πόσο μεγάλη είναι η επίδραση των συμπτωμάτων του παιδιού . Ο επαγγελματίας στον τομέα της ψυχικής υγείας θα χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες που συγκεντρώνει για να δημιουργήσει ένα επαγγελματικό σχέδιο υποστήριξης που θα ταιριάζει στο παιδί και την κατάσταση.
Πως να βοηθήσετε παιδιά με κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη είναι μια κοινή διαταραχή αλλά μπορεί να αγνοηθεί στα παιδιά. Δεδομένου ότι τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι συχνά αρνητικές συμπεριφορές (π.χ. ευερεθιστότητα, γκρίνια), είναι εύκολο για τους ενήλικες να αισθάνονται ενοχλημένοι από αυτούς και να κατηγορούν ή τιμωρούν το παιδί για τη συμπεριφορά του / της. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να μην μπορούν να εντοπίσουν τα σημάδια της κατάθλιψης. Η προσοχή στα συναισθήματα του παιδιού σας θα σας βοηθήσει να παρατηρήσετε νωρίτερα ενδείξεις κατάθλιψης, ώστε να μπορέσετε να βοηθήσετε εγκαίρως. Όταν ανησυχείτε για αλλαγές στη συμπεριφορά και τη διάθεση των παιδιών που υποδηλώνουν ότι μπορεί να αισθάνονται κατάθλιψη, το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε μαζί τους. Ακόμη και όταν τα παιδιά δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν γιατί είναι δυσαρεστημένοι, όταν θα συζητήσετε μαζί τους τα προβλήματα που έχουν με έναν υποστηρικτικό τρόπο μπορούν σταδιακά να αρχίσουν να βελτιώνουν τη διάθεσή τους. Αν η διάθεση και η συμπεριφορά του παιδιού δεν βελτιωθεί σε λίγες εβδομάδες, είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Γενικές αρχές για την παροχή βοήθειας σε παιδιά με κατάθλιψη.
Να είστε υποστηρικτικοί και να έχετε χρόνο να ακούσετε.
Αφήστε το παιδί να γνωρίζει ότι είναι εντάξει να ζητήσει βοήθεια και ότι είστε έτοιμοι να ακούσετε ότι θέλει να πει. Αν μια συγκεκριμένη κατάσταση έχει προκαλέσει την αγωνία του / της, βοηθήστε το παιδί να λύσει το πρόβλημα ή βρείτε εσείς οι ίδιοι τρόπους για να βελτιώσετε την κατάσταση.
Συνεχίστε να εστιάζετε στις συνήθεις ρουτίνες και δραστηριότητες.
Όταν τα παιδιά είναι καταθλιπτικά, η σκέψη τους γίνεται θολή και αρνητική. Όσο περισσότερο σκέφτονται, τόσο εντονότερες γίνονται οι αρνητικές σκέψεις. Η ενθάρρυνση των παιδιών να έχουν τις καθημερινές τους συνήθειες και δραστηριότητες βοηθά στο να τους αποσπάσει από όλες αυτές τις αρνητικές σκέψεις.
Διατηρήστε την ενέργεια σας.
Η κατάθλιψη επιβραδύνει τα σώματα των παιδιών καθώς και το μυαλό τους. Η ενέργεια βοηθά στην αποκατάσταση της σωματικής υγείας και βελτιώνει την ψυχική υγεία και ευημερία των παιδιών .
Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια
Όταν ανησυχείτε για ένα παιδί που μπορεί να πάσχει από κατάθλιψη, δράστε άμεσα ζητήσετε βοήθεια. Όσο πιο νωρίς τόσο το καλύτερο.
